Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun, Dünya Gazetesi'nde kaleme aldığı köşe yazısında 2026’da Tamamlayıcı Emeklilik Sistemine ilişkin detayları açıkladı.
Erdursun yazısında şunları dile getirdi:
Orta Vadeli Program ile çerçevesi belirlenen ve Resmî Gazete’de yayımlanan düzenlemeye göre, Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES), 2026 yılının 1 Nisan – 30 Haziran tarihleri arasında yürürlüğe girecek. Yeni sistem, yaklaşık 20 milyon 382 bin çalışanı doğrudan ilgilendiriyor.
Çalışanların maaşlarından %3, işverenlerden de %3 oranında katkı yapılacak. Yani toplamda brüt maaşın %6’sı kadar bir kesintiyle uzun vadeli bir emeklilik fonu oluşturulacak.
Kimleri kapsıyor?
Düzenleme, hem özel sektördeki SSK (4A) sigortalı çalışanları hem de kamu kurumlarındaki 4C statüsündeki memurları kapsayacak. Bu da Türkiye’de aktif çalışan nüfusun neredeyse tamamının sisteme dâhil olacağı anlamına geliyor. Yaklaşık 17 milyon özel sektör çalışanı ve 3,4 milyon kamu görevlisi, maaşlarından otomatik kesintiyle sisteme katılacak.
Bugünkü maaşlar üzerinden ne kadar kesinti olacak?
-2025 yılı için asgari ücretin brüt tutarı 26.005,50 TL.
-Türkiye’de ortalama brüt kazançlar ise bugün 35 bin TL civarında.
-Bu durumda, asgari ücretli bir çalışanın maaşından her ay yaklaşık 1.560 lira,
-Ortalama gelir düzeyindeki bir çalışanın maaşından ise 2.100 lira civarında kesinti yapılacak.
-Bu tutarlar, çalışandan %3, işverenden %3 olmak üzere toplam %6 oranında fona aktarılacak.
kBu hesaplamalar 2025 yılı rakamlarıyla bugünkü koşullar üzerinden yapılmıştır. Ancak sistemin 2026 Nisan–Haziran döneminde devreye gireceği göz önüne alındığında, asgari ücrette ve ortalama brüt kazançlarda yaşanacak artışlarla bu kesinti tutarlarının da yükseleceğini söylemek mümkün. Gerçek fon büyüklüğü, bugünkü hesaplamaların çok daha üzerinde olacaktır.
Fonun büyüklüğü ne olacak?
-Ortalama 35.000 TL brüt maaş ve 20,38 milyon çalışan üzerinden yapılan hesaplamaya göre:
-Aylık fon girişi: yaklaşık 42,8 milyar TL
-Yıllık fon hacmi: yaklaşık 513 milyar TL
-10 yılda (getiri hariç): 5,1 trilyon TL
-20 yılda (getiri hariç): 10,2 trilyon TL
Bugünkü döviz kuru olan 1 dolar = 42 TL baz alındığında bu tutarlar:
-10 yılda: yaklaşık 122 milyar dolar
-20 yılda: yaklaşık 244 milyar dolar
Ücretlerdeki artışlar ve fon getirileri dikkate alındığında, bu büyüklüklerin ilerleyen yıllarda çok daha yüksek seviyelere ulaşması bekleniyor. TES, Türkiye ekonomisinde bugüne kadar oluşturulacak en büyük uzun vadeli iç tasarruf havuzlarından biri olma potansiyeli taşıyor.
Fon nasıl işleyecek, kim yönetecek?
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi, Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) bağımsız işleyecek bir model olarak planlanıyor. Fonların, lisanslı portföy yönetim şirketleri tarafından yönetilmesi; katılımcıların birikimlerini kendi adlarına açılacak bireysel hesaplarda izleyebilmesi öngörülüyor. Yatırımların tahvil, hisse senedi, altyapı projeleri ve uzun vadeli finansman araçlarında değerlendirilmesi bekleniyor. Amaç, hem bireysel emeklilik gelirini artırmak hem de ekonomiye uzun vadeli bir kaynak kazandırmak.
Ne zaman ve hangi koşullarda ödeme yapılacak?
Sistemin temel ilkesi, uzun vadeli birikim.
Katılımcıların en az 10 yıl sistemde kalmaları ve kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş 1/5/2008 sonrasında sigortalı olanların ise 58-65 yaş şartlarını sağlamaları gerekecek. Bu koşullar oluştuğunda TES birikimleri, SGK emekli maaşına ek gelir olarak ödenecek.
Doğum, evlilik, askerlik, hastalık gibi özel durumlarda birikimlerin bir kısmının erken çekilmesine ilişkin düzenlemeler henüz netleşmedi. Bu tür esnekliklerin olup olmayacağı, yasa taslağı ortaya çıkıp Resmî Gazete’de yayımlandığında kesinleşecek. Uygulamanın detaylarını, taslağın son hâli açıklandığında öğrenmiş olacağız.
Gerçekçi beklenti: “İkinci bir emeklilik” değil, ek gelir desteği
Sistem kamuoyunda “ikinci emeklilik” olarak tanımlanıyor; ancak bu ifade beklentiyi fazla yükseltebilir. TES’ten alınacak aylıklar, SGK veya Bağ-Kur emekli maaşlarına eşdeğer düzeyde olmayacak. Bugün Türkiye’de emekli aylıkları zaten düşük.
Yeni sistem, bu maaşlara bir miktar katkı sunabilir; ancak bu katkının emekli maaşının %10– 20’si civarında olması bekleniyor. Yani bugün 20.000 TL emekli maaşı alan bir kişi, TES’ten 2.000 ila 4.000 TL civarında bir ek gelir alabilecek. Bu nedenle TES, tam anlamıyla ikinci bir emeklilik değil; mevcut emekli maaşlarını kısmen destekleyen ek bir tasarruf mekanizması olacak. Çalışanlar sisteme girerken büyük beklentiler taşımamalı; çünkü bu sistem, bugünkü düşük emekli maaşlarının yerine yeni bir emeklilik düzeyi getirmeyecek. Ama doğru yönetildiğinde, ilerleyen yıllarda emeklilik gelirine bir destek sağlayabilir.
Çalışan, işveren ve ekonomi üzerindeki etkiler
-Çalışan açısından: Net maaşta %3’lük bir kesinti olacak, ancak uzun vadede ikinci bir gelir desteği sağlanacak.
-İşveren açısından: %3’lük katkı, özellikle küçük işletmeler için yeni bir maliyet unsuru oluşturacak.
-Ekonomi açısından: 10 yılda 5 trilyon TL’yi aşan fon, sermaye piyasalarına derinlik kazandıracak ve Türkiye’nin tasarruf oranını kalıcı biçimde artıracak.
Sonuç: Büyük fon, büyük sorumluluk
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi, Türkiye’nin emeklilik yapısında ikinci basamak olarak tanımlanıyor.
Amaç, bireylerin emeklilik döneminde gelirlerini güçlendirmek ve ülke tasarruf oranlarını artırmak. Kısa vadede çalışanlar için küçük bir kesinti anlamına gelse de, uzun vadede bu sistemin Türkiye ekonomisinin dayanıklılığını artıracak bir tasarruf reformu olması bekleniyor.
Ancak sistemin başarısı, fon yönetiminin şeffaflığı, katılımcı güveni ve mali disiplinle doğrudan bağlantılı olacak.
2026 yılının 1 Nisan – 30 Haziran döneminde başlayacak Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi, Türkiye’nin sosyal güvenlik yapısında yeni bir sayfa açacak. Yasa taslağı ortaya çıkıp Resmî Gazete’de yayımlandığında tüm detaylar netleşecek; 2026’da yürürlüğe girecek Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi, 20 milyon çalışanın maaşından %6 kesintiyle dev bir fon oluşturacak. Ancak bu fon, “ikinci bir emeklilik” değil, mevcut maaşlara ek bir destek olacak.