Saadet Partisi 27. Dönem Milletvekili Abdulkadir Karaduman'ın konuya ilişkin verdiği sorular ve dönemin Çevre, Şehircilik ve İklim Bakanı Murat Kurum'un sorulara verdiği cevaplar şu şekilde:
SORULAR:
Erzican'ın îliç ilçesinin Çöpler köyünde faaliyette bulunan büyük bir sahada kimyasal destekli altın araması yapılmaktadır. Bölgede oluşturulan kimyasal atık havuzunun neredeyse dolduğu, bu sebeple başta siyanür ve sülfürik asit olmak üzere 40'tan fazla zehirli atığın evaporatörler aracılığıyla havaya püskürtüldüğü görüntüler basma yansımıştır. Bununla birlikte işletici firmanın atık havuzunu büyütmek için ÇED raporu aldığı belirtilmektedir. Fırat nehrine çok yakın bir mesafede işletilen bu madenin çevreye, canlılara ve ekolojik dengeye ciddi zararlar verdiği belirtilmektedir. Yine bölgede kanser vakalarının arttığı, hayvan ölümleri gerçekleştiği belirtilmektedir. Söz konusu atık havuzunun patlaması veya sızıntı yapması durumunda sadece Erzincan'ı değil, bölgeyi etkileyebilecek ciddi bir doğa felaketinin yaşanacağı bilim insanları tarafından belirtilmektedir.
Bu bağlamda;
- İlgili atık havuzunun büyütülmesine nasıl olumlu ÇED raporu verilmiştir?
- Çok zehirli olduğu bilinin kimyasalların evaporatörler aracılığıyla havaya püskürtülmesine neden izin verilmektedir? Bu işleme yönelik açılmış herhangi bir soruşturma veya uygulanmış bir yaptırım var mıdır?
- Madenlerde siyanür kullanımı birçok ülkede yasaklanmışken, ülkemizde hâlâ neden izin verilmektedir? Bunun yasaklanmasına yönelik bir uygulamamz var mıdır?
- Atık havuzunun patlaması ihtimaline karşı alınmış tedbirler nelerdir? S.'Ülkemizdeki maden atık havuzu sayısı kaçtır ve nerelerde bulunmaktadır?
CEVAPLAR:
Erzincan İli, İliç İlçesi, Çöpler Köjâi Mevkiinde Anagold Madencilik tarafından işletilmekte olan maden sahasında; açık ocak madencilik metoduyla çıkartılan kompleks cevher, yığın liçi yöntemiyle, yığın liç ile işlenemeyen oksitli cevher dışındaki sülfit oram yüksek cevher tank liç yöntemiyle işlenmektedir. Made sahasında faaliyet sırasında izlenecek tüm parametreler, izleme sıklıkları ve almacak tüm önlemler; ÇED Sürecinde belirlenmiş olup, Bakanlığımızca takip edilmekte ve değerlendirilmektedir. Maden sahası içinde ve civar köylerde ÇED taahhüdü olarak 7 ayrı noktada sürekli HCN (Hidrojen Siyanür) gazı ölçümleri gerçekleştirilmekte ve bu ölçümler kayıt altına ahnmaktadır. Bugüne kadar bu alanlarda HCN (Hidrojen Siyanür) oluşumu gözlemlenmemiştir. Bu detektörlere ek olarak proses alanlarında aynca İş Güvenhği maksatkı olarak işletilen 49 adet sabit HCN (Hidrojen Siyanür) detektörü daha mevcuttur. Tesiste toplam 26 adet baca bulunmakta olup, tüm izlemeler belirlenen periyotlarda ve belirlenen parametreler için yapılmaktadır. İki (2) adet boiler bacasında SEÖS (Sürekh Emisyon Ölçüm Sistemi) kurulu olup tesis çalıştığı sürece online veri alınarak izlenmektechr. Tesiste mevcut bulunan evaparasyon üniteleri sahadan kaldırtılmıştır. Bakanlığımızca konuya ilişkin olarak atık barajından alınan numunelerin analiz sonuçlarına göre, toplam Siyanür ölçümleri dedeksiyon limitinin altındadır. Yani söz konusu atık barajında siyanür tespit edilmemiştir. Tesise ait Maden Atığı Depolama alanından alıcı ortama herhangi bir atık su deşarjı söz konusu değüdir. Her ay 19 adet yeraltı, kaynak, su deposu ve çeşmeden, 8 adet yüzey suyu noktasmdan örnekler alınmaktadır. Yeraltı suları ayda 1 kez, yüzey suları ise ayda 2 kez olmak üzere, örneklenmekte ve yurtiçi ve yurtdışındaki çeşitli çevre laboratuvarlanna analize gönderilmektedir.
Alanda sızdırmazlığa ilişkin gerekli tedbirlerin alındığı tespit edildikten sonra atık depolama izni verilmiştir. Söz konusu tesiste Bakanlığımız tarafından 10.03.2022 tarihinde yapılan denetim neticesinde, Çevre Kanununun 20 nci maddesinin (b) bendi kapsamında tesise 131.516 TL, 21.06.2022 tarihinde cevher sahasına ait bom hatlarındaki arıza sonucu meydana geldiği beyan edilen çevre kirliliğine istinaden ise aynı maddenin (v) bendi kapsamında 16 Milyon 441 Bin 440 TL para cezası uygulanmış ve Kanunun 15'inci maddesi gereğince de ilave çevresel iyileştirme çalışmaları tamamlanıncaya kadar Faaliyetin Durdurulması kararı alınmıştır. Bunun yanı sita; yapılan denetimler esnasında, Bakanlığımızca yetkilendirilmiş Çevre Laboratuvarı tarafindan analizlerin yapılması amacıyla Bakanlığımız gözetiminde gerekli numuneler alınmış ve 5237 saydı Türk Ceza Kanununun ilhili maddeleri uyarınca, Cumhuriyet Başsavcdığı tarafindan gerekli tahkikat yapılmak üzere suç duyurusunda bulunulmuş olup, çevresel izleme çalışmaları ve denetimler sürdürülmek kaydıyla süreç titizlikle takip edilmektedir.
