Bilim dünyasında Y kromozomunun geleceği uzun süredir tartışılıyor. İlk bilimsel hesaplamalar, bu kromozomun uzun evrimsel süreçte gen kaybına uğradığını ve teorik olarak milyonlarca yıl içinde işlevini yitirebileceğini gündeme getirdi.
Evrimsel biyolog Jenny Graves’e göre erkek cinsiyetini belirleyen Y kromozomu, atalarından gelen genlerin önemli bir bölümünü kaybetti. Graves, bu sürecin aynı hızla devam etmesi halinde kromozomun milyonlarca yıl içinde işlevini kaybedebileceğini öne sürüyor.
İnsanlarda cinsiyet, sperm hücresinin taşıdığı X veya Y kromozomuna göre belirleniyor. Y kromozomu taşıyan sperm erkek, X kromozomu taşıyan sperm ise kız bebek oluşumunu sağlıyor. Uzmanlar, bu sistemin insan türünde halen kararlı şekilde devam ettiğini vurguluyor.
Konuya ilişkin bilim dünyasında farklı görüşler bulunuyor. MIT’den genetikçi Jenn Hughes ve ekibi, özellikle primatlarda Y kromozomunun uzun süredir stabil olduğunu ve yok olma riskinin sanıldığı kadar yüksek olmayabileceğini savunuyor.
Diğer türlerden çarpıcı örnekler
Bazı kemirgen ve memeli türlerinde Y kromozomunun tamamen ortadan kalktığı, ancak cinsiyet belirleme işlevinin başka genetik mekanizmalara devredildiği biliniyor. Uzmanlar, bu örneklerin insan evrimini anlamak açısından önemli veriler sunduğunu ifade ediyor.
Araştırmalar, Y kromozomundaki gen kaybının sabit bir hızda ilerlemediğini gösteriyor. Bilim insanları, bu sürecin duraksamalar ve sıçramalarla ilerleyebileceğini belirtiyor.
Uzmanlar, Y kromozomunun geleceğine ilişkin kesin bir değerlendirme yapabilmek için daha geniş kapsamlı ve uzun vadeli genetik çalışmalara ihtiyaç olduğunu vurguluyor. Tartışmanın önümüzdeki yıllarda da süreceği ifade ediliyor.
